Mirthe (18) komt als allereerste vso-eindexamenkandidaat de deur uit na haar eindgesprek. Ik houd een bloemetje achter mijn rug verstopt. “En? Ben je geslaagd?” vraag ik. Dat is ze, het bloemetje achter mijn rug mag tevoorschijn komen. Mirthe heeft zes jaar op de Recon Openluchtschool gezeten, een vso-school voor langdurig zieken. Ze is geslaagd binnen het uitstroomprofiel dagbesteding.  

We gaan zitten en ik vraag of ze wil vertellen over haar eindgesprek met de assessor. Ze steekt direct van wal over het portfolio hoofdstuk ‘Trots op’. Ze vertelt me in razend tempo dat ze met intensieve begeleiding zelfstandig heeft leren reizen met het openbaar vervoer. Dit is voor Mirthe niet alleen onderdeel van haar eindexamen, dit is een levensles. Een stap in zelfstandigheid en meedraaien in de maatschappij. Waar nodig met een beetje hulp. Tijdens ons gesprek houdt ze continue haar portfoliomap en bloemetje vast. Als ik haar vraag wat ze het meest gaat missen zegt ze zonder twijfel: “Mevrouw Janssen, omdat ik zo lang bij haar in de klas heb gezeten”.  

Rotterdamse samenwerking

Het Voortgezet Speciaal Onderwijs (vso) biedt onderwijs in drie uitstroomprofielen; dagbesteding, arbeidsmarktgericht en vervolgonderwijs. Tot vorig schooljaar sloten alleen leerlingen in het uitstroomprofiel vervolgonderwijs hun schooltijd af met het eindexamen. Leerlingen in de uitstroomprofielen dagbesteding en arbeid trokken de schooldeuren achter zich dicht met een rugzak vol ervaringen, herinneringen en intensieve begeleiding. Maar zonder officieel papiertje. Daar is vorig schooljaar door een wetswijziging verandering in gekomen. Bij BOOR doen we daar een schepje bovenop. Omdat de leerlingen het verdienen, maar bovenal omdat het niet anders zou moeten zijn. 

Afgelopen schooljaar hebben BOOR, CVO en de Martinusstichting de handen ineengeslagen voor het Rotterdamse vso-diploma dagbesteding en arbeid. Een uniform curriculum en bijbehorende kwaliteitseisen zijn toegevoegd aan het wettelijke diploma. De inzet van externe assessoren is geen wettelijke verplichting maar worden bij deze schoolbesturen wel ingezet. Zij beoordelen of de inhoud van het portfolio van de leerling aan de eisen van het reglement voldoet.

Toekomstdromen  

Even later komt Amy (16) met stevige stappen aanlopen. Ze heeft vandaag een mooie jurk aangetrokken en neemt zelfverzekerd mijn bloemetje aan. Amy is geslaagd binnen het uitstroomprofiel arbeid en had geen twijfel of ze zou slagen voor haar eindgesprek. Gisteravond heeft ze haar portfoliomap nog eens doorgenomen en de gespreksonderwerpen voorbereid. Ze laat me al haar horecacertificaten zien. Toch denkt ze niet in de horeca verder te willen, de ouderenzorg is wat haar trekt. Ze vertelt dat ze niet altijd op de Recon heeft gezeten. Ze heeft tussentijds een stap gemaakt naar het regulier onderwijs. Die overgang bleek te vroeg, Amy kwam terug naar het vso. Tegenover me zit een zelfstandige, welbespraakte jongedame die haar verhaal en toekomstdromen deelt. Amy start volgend jaar de MBO 1 opleiding zorg en dienstverlening, een reguliere opleiding. Ze heeft er alle vertrouwen én heel veel zin in.  

Stevig staan  

Die middag ga ik langs bij VSO Herenwaard, een school voor zeer moeilijk lerende kinderen (ZMLK). Ik heb afgesproken met Justin (19), die even tijd voor mij heeft voor hij met de taxi naar huis gaat. Hij is vandaag geslaagd binnen het uitstroomprofiel dagbesteding. Zijn mentor Marcel loopt met ons mee om een rustig plekje te zoeken. Als Marcel aan Justin vraagt of hij bij het gesprek moet blijven zegt Justin hard “Ja hèhè!”. Ik vraag Justin wat hij op school heeft geleerd waar hij het meest trots op is. Prompt schiet hij van zijn stoel en gaat rechtop tegenover me staan: “Nou, dit! Stevig staan!”. Ik vraag hem wat dat precies inhoudt. Hij vertelt me dat hij heeft geleerd om stevig rechtop te staan wanneer hij geplaagd wordt. Marcel licht toe dat Justin het heeft over een methode waarmee de school de leerlingen leert om weerbaarder te worden in de maatschappij. En Justin is meer dan geslaagd, hij staat super stevig voor me. Ik vraag Justin of ik nog een foto van hem mag maken op de plek waar hij op school het liefst was. Hij neemt me mee naar zijn tafel in zijn eigen klas. Een plek in een hoek die voor een foto niet enorm mooi is. Ik vraag of hij ook een foto wil maken voor de kassen waar de school haar groenlessen geeft. Een prachtig plaatje. Trots maar langzaamaan ook een beetje verveeld poseert Justin. Achteraf besluit ik toch om zijn voorkeursfoto te gebruiken. Een beeld dat hem past.

Gelijke kansen

Als ik naar huis rijd bedenk ik dat deze leerlingen tot vorig schooljaar geen landelijk officieel diploma kregen. Het diploma is een bewijs van hun kwaliteiten waardoor ze meer kansen kunnen krijgen bij werkgevers. Gelijke kansen voor deze leerlingen. Gewoon meedraaien. Ieder op een eigen manier, net zoals jij en ik. Daar gaat het om. Het diploma is een kroon op het harde werk van de leerlingen, leerkrachten, begeleiders, familie en de hele kring ondersteuning om deze leerlingen heen. Ieder van hen heeft mij vandaag iets geleerd en ik wens ze alle goeds met de toekomststappen die zij gaan zetten.  

En ik ben een beetje trots. Trots op deze Rotterdamse pioniers.