Voor veel kinderen is gym het leukste schoolvak dat er is. Maar wat als je in de stress raakt van al die verschillende lijnen op de vloer? Of als je je niet kunt focussen door al het geschreeuw, dat in zo’n hoge zaal nog eens extra echoot? Dan is de prikkelarme gymzaal dé oplossing. ‘Een wereld van verschil’, weten ze inmiddels op school voor speciaal onderwijs De Piloot.
In de gymzaal van De Piloot heerst een relaxte sfeer. In kleine groepjes zijn kinderen aan het werk. Er wordt druk geklauterd en gesprongen en met de bal gegooid. Het plezier en de energie spat er vanaf. Een doorsnee gymles, zou je zeggen. Maar een paar dingen ontbreken. Wat meteen enorm opvalt, is dat er veel minder lawaai is dan in gewone gymzalen. Natuurlijk hoor je stemmen; van de kinderen zelf en af en toe komt de gymmeester erbovenuit. Maar lang zo hard en zo schel niet als in andere gymzalen. ‘Dat komt door de wanden’, legt directeur Jaimy van den Broeke uit. ‘Die zijn bekleed met een soort kussens waardoor het geluid wordt gedempt.’ En dat scheelt enorm. Een tweede eyecatcher is de vloer. Zachtgrijs met hier en daar wat gele lijnen. ‘Alleen de hoogstnoodzakelijke’, zegt mededirecteur Marjon Stolwerk. ‘Anders raken ze in de stress.’
Vanaf scratch meedenken
Met zijn tweeën runnen Stolwerk en Van den Broeke naast De Piloot, óók De Archipel, een school voor kinderen met onder meer met hyperactiviteit en contactstoornissen. Ook De Archipel krijgt in de nabije toekomst een prikkelarme gymzaal. Leerlingen van het bijgelegen Recon - een school voor met name chronisch zieken - kunnen daar straks ook gebruik van maken. ‘Dat is natuurlijk geweldig’, zegt Stolwerk. ‘Nog mooier is dat wij van het begin af aan werden betrokken in de nieuwe gymzaal en de inrichting. Zo kunnen van vanaf scratch meedenken aan een toegankelijke gymzaal en sporthal voor onze doelgroep.’
Veel ruis en lawaai
Met De Piloot als geslaagd voorbeeld gingen Van den Broeke en Stolwerk samen met hun contactpersoon binnen de gemeente Rotterdam aan de slag. Van den Broeke: ‘Om te beginnen hebben we een aantal vragen bij ouders en gymdocenten neergelegd. Waar lopen jullie nu tegenaan, wat krijg je terug van de leerlingen en wat zou beter kunnen om de gymlessen meer te laten aansluiten bij onze doelgroepen?’ Het allereerste waar de docenten mee kwamen, was de herrie. ‘Het galmt zo door en er is veel ruis en lawaai’, was een veel gehoorde klacht. Stolwerk: ‘Het moest dus geluidsarmer en het liefst geluidloos. Maar dat gaat natuurlijk niet want kinderen maken altijd geluid. Dat brengt angst, frustratie en kinderen die niet mee willen doen en het liefst in de kleedkamer blijven zitten. Of als ze dan toch naar binnen durven, dan houden ze van die werkmansoren op tegen het geluid. Maar dan kun je natuurlijk niet lekker meedoen met de gymles.’ Om iets aan het geluid te doen, heeft de gymzaal van De Piloot een extra dempende ondervloer. ‘De vloer zelf is daardoor een stuk zachter dan andere gymvloeren’, legt Stolwerk uit. ‘Zo wordt het geluid wordt veel beter opgevangen. Want dat is ook wat sommige ouders ons vertelden. Als de gymdocent enthousiast is en dan net iets te hard praat, kan dat door de akoestiek soms te heftig overkomen en dan raken sommige kinderen van slag.’
Bedekte kleuren
Bepaalde leerlingen zijn ook heel erg gefocust op de inrichting en dan met name op het kleurpalet. ‘Donkere vloeren wekken bijvoorbeeld meer angst op’, legt Van den Broeke uit. ‘Maar ook het patroon van de lijnen op de vloer is belangrijk, zoals we bij De Piloot hebben ervaren. In standaard gymzalen lopen altijd een heleboel lijnen door elkaar heen; basketbal, volleybal, korfbal. Allemaal hebben ze eigen lijnen en andere kleuren. Bij bepaalde groepen autisten nodigt dat uit om heel stug op die lijnen te lopen in plaats van mee te doen met de gymles. Bij het inrichten van onze prikkelarme gymzaal zijn we echt gaan kijken welke spellen specifiek bij de basisschool horen en welke lijnen je net zo goed kunt weglaten. Toen bleef er een veel overzichtelijker vloer over.’
Met een rustig kleurenpalet van voornamelijk lichtblauw en grijs, want dat is een volgend belangrijk punt. Bedekte kleuren en niet te fel en schreeuwerig. ‘Op één vijfvlaksmat na’, voegt Stolwerk toe. ‘Die heeft juist wel weer alle kleuren van de regenboog. Docenten kunnen zo’n mat inzetten voor specifieke opdrachten om kinderen een plekje te geven.’
Meer beweegplezier
Wat de directeuren de ontwerpers van de nieuwe gymzaal ook hebben meegegeven, zijn hun ideeën rond de kleedkamers. ‘Het is belangrijk dat die ruimte geordend is’, licht Stolwerk toe. ‘Ieder kind heeft even veel ruimte, een eigen plekje met één haakje en daaronder ruimte voor schoenen. Dat biedt rust en orde en het leert kinderen zelfstandiger te worden. Zelf uit- en aankleden en je kleren netjes neerleggen zodat je er na de gymles weer goed mee uit de voeten kunt.’ Wat een prikkelarme gymzaal leerlingen biedt? Voor de twee directeuren is dat heel duidelijk zichtbaar. ‘Meer beweegplezier’, zegt Stolwerk. ‘Er doen meer kinderen mee aan de gymles. Zelfs kinderen die dat voorheen niet deden. Natuurlijk zijn er altijd kinderen die niet durven. Prikkels blijven harder binnenkomen en je kunt niet alles voorkomen. Doordat we zoveel aanpassingen doen, kunnen meer kinderen fijn en veilig gymmen en gewoon meedoen aan gymles, net als hun vriendjes in de straat’. Van den Broeke: ‘Voor onze kinderen is bewegen niet altijd vanzelfsprekend. Zo’n gymzaal helpt daar enorm bij. Maar het blijft een middel. Een goede gymles staat of valt natuurlijk bij de gymdocenten. Zij zetten zich enorm in om kinderen te begeleiden en ze de kans te geven om positief en gestructureerd te gymmen.’
Meer weten over hoe de gemeente helpt bij prikkelarme gymzalen? Lees het hier.