De wereld al lerend ontdekken. Hoe leuk is dat? De eerste jaren in het basisonderwijs, waarin het fundament wordt gelegd, worden wel eens onderschat. Toch is deze periode het startpunt van de verdere schoolcarrière.
Hoe wij, stichting BOOR, als grootste onderwijsbestuur van Rotterdam kijken naar het jonge kind staat beschreven in onze vernieuwde visie. Het voornaamste doel is dat we onze scholen inspireren om jonge kinderen uit te dagen om het beste uit zichzelf te halen. De visie van BOOR bestaat uit 5 pijlers:
- Ieder talent telt
- Hoge verwachtingen
- Leerlingen anders en uniek behandelen
- Ruimte voor verschil
- We bieden een brede basis
Lees je mee hoe onze leerkrachten deze pijlers inzetten in hun schoolomgeving?
Joëlle Heijboer
Groep 1/2 obs Over de Slinge
Joëlle werkt sinds 5 jaar als leerkracht in het basisonderwijs. Zij heeft een scherpe visie op het onderwijs aan het jonge kind en wilde daarom graag meedenken over de ontwikkeling van de visie.
Spelend en ontdekkend leren
“Een schoolvisie is vaak gericht op groep 4-8, dat werkt niet voor kleuters. Het onderwijs in de kleuterklas moet passend zijn bij de specifieke kenmerken van jonge kinderen. “Kleuters zijn beweeglijk en fantasievol. Zij willen leren met hun hele lijf.” Joëlle is blij dat de visie op het jonge kind nu zwart op wit staat. “Zo bereik je veel kinderen in één keer.”
Hoge verwachtingen
Joëlle merkt dat de kinderen in haar klas zich makkelijker ontwikkelen wanneer zij hoge verwachtingen van hen heeft. “Ik ben niet alleen trots het bepaalt de manier waarop ik mijn onderwijs vormgeef. Het zit in de manier van spreken met de kinderen, de vrijheid die ik ze geef om zelf keuzes te maken en de manier waarop ik de kinderen serieus neem. Ik gebruik bewust moeilijke woorden, stel prikkelende vragen, daag de kinderen uit en geef procesgerichte feedback.” Joëlle heeft ook hoge verwachtingen van zichzelf. Zij wil elke week een betere leerkracht zijn dan de week ervoor.
Ouderbetrokkenheid
Bij het hebben van hoge verwachtingen spelen de ouders een belangrijke rol. Joëlle werkt actief samen met ouders. Zo heeft ze een speelotheek geïnitieerd waar ouders educatieve materialen kunnen lenen. Elke maand is er een spelinloop, de thema’s worden afgesloten met een presentatie voor de ouders en wekelijks houdt Joëlle de ouders op de hoogte met een weekbericht. Verder is er een logeerkoffer met educatief materiaal en boekjes die iedere weekend met een van de leerlingen mee naar huis gaat.
Sifra Renes
Groep 2/3 OBS Kasteel Spangen
Sifra werkt 2 jaar in het onderwijs. Haar huidige school, Kasteel Spangen kiest voor kleine klassen, van gemiddeld 16-17 leerlingen. Wat betekent de pijler ieder talent telt uit de visie jonge kind voor haar? Sifra vertelt:
Stralen
“Ieder talent telt neem ik heel letterlijk. Ik wil ieder kind op zijn eigen manier in het zonnetje zetten. Door te observeren hoe ze binnenkomen en te plaatsen op de ontwikkelingslijn kan ik ieder kind op zijn eigen manier aandacht geven en laten stralen. Dat is voor mij talent.”
Kapstok
“Ik hoop dat een BOOR brede visie collega’s nieuwe inzichten geeft die werken met deze leeftijdsgroep. Als een kapstok waar je zelf de haakjes kunt vullen, maar wel met alle neuzen dezelfde kant op. Ik heb met plezier meegewerkt aan het opstellen van de visie. Het was interessant ervaringen uit te wisselen met de rest van de werkgroep.”
Waardering
“De visie onderstreep het belang van deze jonge groep. De jaren die vooraf gaan aan groep 3 zijn de start voor de rest van hun leven. De waardering voor de ontwikkeling in deze jaren is soms wat weggevaagd, dat zie ik graag veranderen.”
Praktijk ontdekken
“De uitdaging die ik zie is het verwerken van de aanbodsdoelen in het spel en in de hoeken. Binnen een groep hebben de leerlingen verschillende ontwikkellijnen en instappunten. Hoe zorgen we dat kinderen toch met elkaar spelen. Dat ga ik graag in de praktijk ontdekken.”
Alma van der Weiden
Groep 1/2 OBS de triangel
Al 13 jaar is Alma kleuterjuf op verschillende scholen in en buiten Rotterdam. Durven loslaten, dat is haar advies wanneer je werkt met jonge kinderen. “Niet bepalen hoe de dag eruit ziet maar sturen en coachen. Zo haal ik het beste in mezelf en de leerlingen naar boven.”
Anders en uniek
Een van de pijlers van de visie op het jonge kind is anders en uniek. Voor Alma begint dit met observeren. “Door te kijken naar de individuen binnen de groep ontdek ik wat aansluit bij de belevingswereld van een leerling.”
Op de kaart
De motivatie van Alma om mee te denken over een stichting brede visie: “Ik wil de kleuters op de kaart zetten, want het beeld van de eerste schooljaren klopt vaak niet. Het is niet alleen maar spelen, er is al veel kennisoverdracht op die leeftijd. De ontwikkeling van het brein gaat hard bij jonge kinderen. Als kleuterleerkrachten kunnen wij die ontwikkeling aanmoedigen en stimuleren.”
Verschillen
“In de klas zie ik vaak grote niveauverschillen, dat vind ik best een uitdaging. Ik wil de speelhoeken graag inrichten met voldoende materialen die deze verschillen bedienen. Ik zoek vooral praktische tips voor inrichting en invulling van de leerdoelen. Neem bijvoorbeeld een maatbeker in de zandtafel de ene leerling gebruikt het als een soort emmer terwijl de ander al bezig is met afmeten en getallen.”
Ontmoeten
‘”Het was waardevol om collega’s van andere BOOR scholen te ontmoeten in de visie werkgroep. Ervaringen uitwisselen is hartstikke interessant en biedt nieuwe inzichten. Ik hoop dat we dat vaker kunnen doen,” besluit Alma.
Kitty Molenaar
Groep 1/2 Openbare Jenaplan Basisschool (OBJ) de Kruidenhoek
Kitty werkt al 26 jaar als leerkracht, maar is nog lang niet uitgekeken op het vak. Haar hart ligt bij de kleuters. “Of zoals we nu vaak zeggen: het jonge kind”, verbetert Kitty zichzelf.
Beestenboel
Haar lokaal op basisschool de Kruidenhoek in Ommoord oogt gezellig rommelig. Op de gang staat een stapel servies en potten en pannen. Het briefje aan de muur vraagt de ouders de spullen weer mee terug te nemen. Er is met veel plezier gebruik van gemaakt, maar het thema restaurant is afgerond. Kitty is net gestart met het nieuwe thema: beestenboel. Ieder nieuw thema start met een verhaal. In het verhaal komt een probleem naar voren. Deze keer een dierentuindirecteur zonder land voor zijn dieren. Hoe gaan de kinderen dit oplossen?
Ruimte voor verschil
De thema’s zijn de rode draad, maar ieder kind pakt het anders op. Dat is volgens Kitty exact waar de pijler ruimte voor verschil om draait. Het verschil zien als kracht en de ruimte bieden om eigen initiatief te geven aan een opdracht. Kitty stimuleert de kinderen vanuit vertrouwen en veiligheid. Niet forceren, maar stimuleren. Hoe? Door observeren en signaleren van de leerbehoeften van elk kind en daarbij kijken wat de groep nodig heeft.
Eindeloze mogelijkheden
Kitty: “Samen met de leerlingen geef ik invulling aan een thema en voeg ik de leerdoelen toe in de hoeken. Bijvoorbeeld de rekendoelen in de bouwhoek: zoals het tellen (cijfersymbolen) van de dieren, meten van de hokken met materialen als meetlinten of rekenbegrippen door meer, minder, groter of kleiner te gebruiken. De taaldoelen zijn bijvoorbeeld: 'welk dier begint met een S?', het stempelen van woorden over de dierentuin of informatie opzoeken in boeken. De mogelijkheden zijn eindeloos.”
Uniek
De stichting brede visie van BOOR sluit naadloos aan bij de bestaande visie van de Kruidenhoek. Kitty: Het is fijn dat nu op papier staat dat we eerst kijken wat een kind nodig heeft. Daar mag verschil in zitten zowel voor een school als voor de leerling. Juist die verschillen maakt ons allemaal uniek.”
Wendy Koeman-Sturrus
Groep 1/2 Daltonschool De Margriet
Wendy geniet elke dag van de zevenentwintig leergierige en vindingrijke kleuters in haar klas. Zij vindt het belangrijk om haar stem te laten horen en zo breed uit te dragen waarom spelen zo belangrijk is voor jonge kinderen.
Brede basis
De pijler brede basis sluit naadloos aan bij de jonge kind visie die de leerkrachten van De Margriet de afgelopen jaren met elkaar hebben ontwikkeld. "Voor mij is het belangrijk dat er op school een rijke leeromgeving is waar ieder kind een eigen idee bij kan hebben. Wij geven de kinderen mandaat om mee te denken. Ik start een nieuw thema nooit zelf, dit komt vanuit de kinderen”. Ook het plein van de kleuters is rijk ingericht met materialen die de fantasie prikkelen en waarvan het gebruik niet vast staat.
Optimale ontwikkeling
“Ik wil dat elk kind zich optimaal kan ontwikkelen. Als we bij stichting BOOR allemaal vanuit dezelfde visie werken, leidt dat tot mooie resultaten.” Wendy probeert vanuit het kind te denken. “Soms moet je daarvoor letterlijk op je knieën gaan zitten en de ruimte beleven als kleuter.”
Leergierig en vindingrijk
"Het mooie aan jonge kinderen is dat ze leergierig en vindingrijk zijn. Kleuters hebben vaak ideeën die zoveel leuker zijn dan je zelf kunt bedenken. Rond de kerst zaten er twee boeken over de ruimte in de boekenkist. Twee kleuters sloegen hierop aan en vroegen of het volgende thema over de ruimte kon gaan. Als zij dat graag willen, dan zeg ik geen nee”. Op De Margriet staan er een aantal thema’s vast voor alle groepen, maar er is ook ruimte om aan te sluiten bij de belevingswereld van de kinderen. Het team geeft op die manier een eigen invulling aan de visie op het jonge kind.