Rubriek Binnenstebuiten | De scholen van Stichting BOOR zijn vandaag de dag steeds meer verankerd in de wijk. Want door de handen in elkaar te slaan gaat er een wereld aan nieuwe mogelijkheden open! In deze rubriek kijken we hoe scholen samenwerken met maatschappelijke partners in de buurt. Aflevering 4: Op OBS De Triangel, een BOOR-school in Rotterdam-Charlois, krijgen leerlingen een workshop fotografie van kunstenares en fotografe Janine Schrijver.
Op OBS De Triangel doen leerlingen van groep 6 en 7 mee met het fotoproject KLIK. Maar ze leren veel meer dan alleen maar foto’s maken, stelt Janine Schrijver (49). “Door te fotograferen leren ze bewuster kijken naar zichzelf en hun omgeving én ze geven ons een inkijkje in hun leefwereld.”
Toen de leerlingen zojuist uitleg kregen over de fotografie-opdracht van deze workshop, was er flink wat gekeet in de groep. Niet verwonderlijk, op woensdagmiddag! Maar nu de leerlingen in tweetallen zelfstandig aan het werk zijn in de grote binnentuin, blijkt dat ze elk woord van Janine verstaan hebben.
Twee jongens uit groep 6 besluiten dat ze de opdracht - het fotograferen van een vallende zak - het best kunnen uitvoeren door op de robuust houten picknicktafel te gaan staan. Het vereist wat teamwerk; Luca telt tot drie en laat de zak los, aan zijn partner de taak om zo snel mogelijk te klikken. Na iedere foto duikt het tweetal op het display om het resultaat te bewonderen, om vervolgens een nog hoger klimobject te vinden. Mogelijkheden zat in deze tuin vol bomen en speeltoestellen. Alleen de wind speelt hen soms parten!
Schokkend
Fotoproject KLIK is een initiatief van wetenschapper Tineke Abma en kunstenares Janine Schrijver, beiden woonachtig in de wijk. Doel van het project; een betere gezondheid voor kinderen. Thema’s als voeding en beweging zijn bij de verschillende activiteiten op school en de fotoworkshop dan ook als uitgangspunt genomen. “Een van de eerste opdrachten die leerlingen kregen was het fotograferen van de maaltijden die ze thuis aten”, vertelt Janine. “Dat is allereerst een makkelijk uitvoerbare opdracht, maar het geeft ons gelijktijdig inzicht in wat - en hoe - leerlingen eten. Ik vond dat belangrijk, want we roepen allemaal wel dat mensen in deze wijk een ongezonde levensstijl hebben, maar zoiets moet je wel eerst onderzoeken.” Hier en daar gaven die foto’s wel een schokkend inkijkje, bekent Janine. “Maar als je weet hoe het zit, kun je ermee aan de slag.”
De focus op gezondheid is trouwens niet nieuw op OBS De Triangel. De school was al aangesloten bij het Lekker Fit-programma van Gemeente Rotterdam. “In de praktijk betekent dit drie gymlessen per week van een vakleerkracht, les over gezonde voeding en een diëtiste die aan school verbonden is”, vertelt directrice Els Koster. “Daarnaast zitten we hier ook in een zogenaamde Children’s Zone en bieden lessen en activiteiten aan bovenop het gewone lesprogramma. Muzieklessen door de SKVR, Engels, techniek, koken en natuur. Bij die laatste twee is expliciet aandacht voor gezond gedrag. Met dit fotoproject komt alles bij elkaar.”
“Pas als je zelf gemotiveerd bent, is de weg naar verbetering vrij”, stelt Els. “Leerlingen hebben eerst informatie en inzicht nodig - over gezondheid, voeding, beweging, gedrag - voor ze tot gedragsverandering komen. Als je je bewust wordt van je omgeving, van jezelf en van de ander leidt dat vaak automatisch tot beter voor jezelf zorgen en respect voor elkaar. En dat leidt weer tot betere prestaties.”
Wandelen
Alle leerlingen uit groep 6 en 7 maken drie fotografie-wandelingen waaraan deelname verplicht is; een historische wandeling, een wildplukwandeling en een kunstwandeling. Hiermee worden ze bewuster van hun omgeving, zijn lekker aan het bewegen en leren onderwijl welke planten en bloemen eetbaar zijn, zo hopen de initiatiefnemers.
Onderweg fotograferen leerlingen - heel simpel - wat zij zien. En dat geeft verrassende resultaten. Janine: “Het heeft mij verbaasd hoe snel kinderen het fotograferen oppikken! Ze zien iets dat ze op de foto willen - een vogel, een boom, een prullenbak of een leuke tekst - en weten heel goed hoe ze dat object moeten uitlichten. Zo knap.”
De echte enthousiastelingen kunnen zich aanmelden voor de aanvullende workshops - en dat loopt storm! Sinds september leert Janine de kinderen gedurende vier lesmiddagen de kneepjes van fotografie in het pand van het Kunstenaarsinitiatief van Stiching B.A.D. Vandaag is de laatste bijeenkomst.
Twee meiden uit groep zeven worden steeds creatiever met de zak en met de wind. Nadat ze geconcludeerd hebben de perfecte foto’s te hebben rennen ze naar de Janine. “Prachtig dames - het is gelukt - heel erg goed gedaan.”
Dan is het nu tijd voor vrij spel. Om en om zetten ze de zak op hun hoofd en maken foto’s van elkaar. En niet te vergeten; selfies!
Trots
Waarom moeten de leerlingen een zak in de wind fotograferen? “Ze leren hiermee op een andere manier kijken én ze leren beweging vast te leggen”, stelt Janine. “Dit is een eenvoudige opdracht met al snel een mooi en indrukwekkend resultaat. Uiteindelijk gaat het ons erom dat ze een in een middagje tijd een foto maken die ze vol trots thuis aan hun ouders laten zien.”
En trots zijn de kinderen zeker. Hannah wijst haar foto’s aan die door Janine aan de wand gehangen zijn. “De opdracht was patronen fotograferen”, vertelt ze, wijzend op een foto van een ijzeren hekwerk. “En dit is het barok-behang in mijn slaapkamer, mooi he?” Haar vriendin voegt zich in het gesprek en wijst haar patroon-foto aan; een ingewikkelde stalen constructie met een lichte witte achtergrond. Op de oprecht nieuwsgierige vraag wat het is antwoordt ze: “Ik ben onder de eettafel gaan liggen en toen zag ik dat! Het wit is het tafelkleed!”
Janine: “Het leuke hieraan is dat de kinderen dit onthouden en thuis ineens naar de gordijnen kijken en denken, ‘hee, da’s ook een patroon.’ En daar is het om te doen. Bewustwording, om je heen kijken. Leren kijken.”
Springfoto's
De foto’s van de leerlingen worden door Janine op de laptop bekeken en voorzien van positieve feedback. Met behulp van een fotoprinter krijgt iedere leerling zijn of haar favoriete foto mee. Die worden vervolgens gretig in de schriftjes geplakt. Met gekleurde viltstiften nog een sierlijke rand eromheen en klaar is Kees.
Wat was nou het leukste onderdeel, volgens de leerlingen? “Springfoto’s maken”, zegt een meisje. Haar schriftje staat er inderdaad vol mee. “Nee, lachende foto’s van mensen”, meent Luca. Vol trots toont hij een foto die hij van Janine gemaakt heeft.
De kinderen vinden het jammer dat de lessen voorbij zijn. Mede door het uitgebreide lunchbuffet waar elke les mee begon. “Mijn moeder koopt nooit rijstwafels thuis!”, roept een jongen verontwaardigd uit bij het afscheid. Alle leerlingen krijgen bij vertrek een cd mee met daarop al hun foto’s. M. weet zeker dat ze door wil gaan met fotograferen. Als ze genoeg geld heeft gespaard voor een camera gaat ze aan de slag.
Hebben ze nu ook wat geleerd? Te concluderen uit het commentaar op de foto’s van de fotograaf wel. “Deze!”, zegt Luca stellig na een blik op het display. “Hier kijk ik namelijk recht in de camera - da’s beter.”