Mijn huis grenst aan een grote, gezellige, groene binnentuin. In die binnentuin wordt gespeeld, gegeten, gedronken, getuinierd en gefeest. Een stadsoase gevuld met plezier. Maar zoals op iedere plek waar mensen samenleven zijn er ook kleine en grote ergernissen. Onlangs werd daarover gesproken in een online bewonersavond. Het belangrijkste (of in ieder geval -langste) gespreksonderwerp was de trampoline en de geluidsoverlast die deze veroorzaakt. Heel veel volwassenen kwamen heel lang en vaak aan het woord. Het ging over de regels die er ooit waren over het gebruik van de trampoline en hoe die tijdens de lockdowns in de vergetelheid waren geraakt, over hoe voor iedereen “acceptabel” iets anders is, over of en hoe je andermans kinderen aanspreekt en over het gevaar van het onding (gebroken enkeltjes en polsjes!) op zich. Na anderhalf uur was er een soort van uitkomst: de regels die er ooit waren en goed werkten zouden opnieuw worden ingevoerd, maar wel in overleg met de kinderen.
Broek aan op de trampoline!
Enkele dagen later was het kinderoverleg. In een kwartiertje tijd maakten ze afspraken. Afspraken die eigenlijk in niets afweken van de regels die de wijze volwassenen al eerder hadden bedacht. Met één belangrijke uitzondering. Prima hoor, regels over hoelang en wanneer en met hoeveel mensen je op de trampoline mag, maar het allerbelangrijkste vonden de kinderen deze regel: Niet je broek uitdoen op de trampoline. De regels hangen – opgetekend en ondertekend- bij de trampoline en regelmatig zie je een volwassene vertwijfelt staren naar het bord. Waarom toch die regel over die broek? Een regel die blijkbaar zo belangrijk wordt geacht dat ‘ie zelfs twee keer is opgeschreven…. Maar niemand trekt zijn broek meer uit op de trampoline, en dat hebben de kindereren toch maar mooi bereikt!
Waar de volwassenen anderhalf uur online over boomden, werd door de kinderen in enkele minuten gefikst. Was die anderhalf uur daarmee verloren tijd? Nee, het is goed om bewust tijd vrij te maken om te luisteren naar andermans wensen en ervaringen. Meer begrip voor elkaar is ook een opbrengst. En gaan die kinderen nu nooit meer voor overlast zorgen, nu ze zelf de regels hebben bepaald? Tuurlijk wel…
Stt…
Het weekend na de vergadering is het mooi weer. Ik lees de krant in de tuin. Op de trampoline wordt gesprongen. En geschreeuwd. Dat laatste mag niet. (de broeken zijn gelukkig wel aan) Hoewel we hebben afgesproken dat buren elkaars kinderen mogen aanspreken, laat ik het even gaan. Ineens komt er een wervelwind voorbij. Hè! Niet schreeuwen, dat mag niet!
Even is het stil. Maar, het lukt me vandaag gewoon niet zo goed, stil zijn. De jongen die kwam ingrijpen zucht eventjes. Ok, dat geeft niet. Ik help je wel eventjes. 5 minuten en dan naar binnen, misschien lukt het je morgen wel.
De volgende dag wordt er weer gesprongen. En weer geschreeuwd. Dezelfde twee spelers. Nu schreeuw je toch weer! Een schuldbewuste blik. Ik ben er gewoon niet goed in. Er worden schouders opgehaald. Ach, je doet het niet expres! Vanuit een boom schreeuwt er iemand naar beneden: Als je het maar wel probeert! Bam. De laatste spreker laat zich vallen op de grond: Kom, we gaan spelen dat we heel stil moeten zijn, ok? Sttttt..
Burgerschap is kinderspel
De kinderen in tuin bedenken samen de regels en zien het naleven als gezamenlijke verantwoordelijkheid. Ze oefenen door te spelen en spreken elkaar aan. Lukt het even niet? Dat is niet erg. Als je maar je best doen, als je het maar probeert. Iemand boos? Dan doen ze heel eventjes iets voor zichzelf. Na 5 minuten zegt er iemand sorry, wordt er een oplossing aangedragen en wordt er verder gespeeld. Alles vergeten en vergeven. De zandbak roept. Kinderspel, dat samenleven. We zouden er een voorbeeld aan moeten nemen! Of toch niet?
Burgerschap is een serieuze zaak, maar juist door het als spelletje te zien zou het samenleven ons wellicht een stuk gemakkelijker afgaan. Een spelletje met een aantal afspraken: iedereen doet mee, iedereen speelt eerlijk en iedereen wil winnen. Drie basisregels met als grote prijs: iedereen heeft het fijn. En dan spelen maar! Foutje gemaakt- geeft niet- we hebben samengewerkt en geleerd, we beginnen gewoon weer opnieuw. Je deed het niet expres, dus we halen onze schouders erover op en gaan door. Snappen we het even niet, twijfelen we over de volgende stap? Dan helpen we elkaar of stellen we een vraag. Kinderspel!
Uitgaan van het goede en openstaan
Een makkie? Dat weet ik zo net nog niet… Deze spelregels gaan uit van vertrouwen. Vertrouwen dat iedereen het goede wil. Dus ook die collega die Zwarte Piet wil behouden, die collega die vindt dat jouw grappen seksistisch zijn, die buurman die zijn muziek te hard zet en de leerling die zijn lege chipszakje op de grond mietert…Kun je ervan uitgaan dat al die mensen samen met jou het spelletje willen winnen? Stel je ze vragen in plaats van dat je ze diskwalificeert? Stel jij je voor iedereen open?
(Kleine spoiler: die finish halen we natuurlijk nooit. We blijven altijd doorspelen.)